O le koale o se ma'a e mu, pala, ma'a fa'aola, lea e tele lava ina fa'aopoopo i le kaponi, hydrogen ma le okesene.

E maua mai i vao, lea ua tuufaatasia i le va o isi papa maa ma suia e aafiaga tuufaatasi o le mamafa ma le vevela i le faitau miliona o tausaga e fausia ai le koale.

O le koale o se suau'u fa'ato'aga ma e sili atu le tele nai lo le suauu po'o le kesi, ma e tusa ma le 109 tausaga o le koale o totoe i le lalolagi atoa.

E le gata o le koale e maua ai le eletise, ae o se suauu taua mo le gaosiga o uamea ma sima, ma isi galuega tau alamanuia.

o lo'o mulimuli mai o lo'o tu'uina mai ai nisi fa'amatalaga e uiga i le koale, o fea e maua ai, pe fa'apefea ona eliina ma fa'aogaina;

O LE A LE COAL?

Coal formation began during the Carboniferous Period – known as the first coal age – which spanned 360 million to 290 million years ago.
O le koale o se fafie ma o toega toe suia o vao anamua na fa'aputuina i taufusi ma ga'o.
O le malosi tatou te maua mai le koale i aso nei e sau mai le malosi na mitiia e laau mai le la i le faitau miliona o tausaga ua mavae. O laau ola uma e teu ai le malosi o le la e ala i se gaioiga e taʻua o le photosynthesis. Pe a mamate laau, e masani ona faamatuu atu lenei malosi pe a pala laau. I lalo o tulaga lelei i le fausiaina o le koale, e faʻalavelaveina le faiga pala, e taofia ai le tuʻuina atu o le malosi o le la. Ua loka le malosi i totonu o le koale.

LA'INA KOA
E silia ma le 6185 miliona tone (Mt) o koale malosi o lo'o gaosia i le lalolagi atoa ma le 1046 Mt o koale enaena/lignite. O atunu'u tetele o lo'o gaosia le koale e le fa'atapula'aina i le tasi itulagi - o le pito i luga e lima o lo'o gaosia koale malosi o Saina, Amerika, Initia, Ausetalia ma Aferika i Saute. Ole tele ole gaosiga ole koale ole lalolagi o lo'o fa'aogaina ile atunu'u na gaosia ai; e na'o le 17% o le gaosiga o le koale malosi o lo'o fuafua mo maketi koale fa'avaomalo.

FA'AOGAINA O LE KOA
O le avanoa i auaunaga fa'aonaponei o le malosi e le gata e saofagā i le si'itia o le tamaoaiga ma tupe maua a le aiga ae fa'apea fo'i le fa'aleleia atili o le olaga e maua mai i a'oa'oga lelei ma auaunaga tau soifua maloloina. O puna'oa uma o le malosi o le a mana'omia e fa'amalieina ai mana'oga malosi i le lumana'i, e aofia ai le koale.

O le a le mea e fa'aaogaina ai le koale?

Coal has many important uses worldwide. The most significant uses of coal are in electricity generation, steel production, cement manufacturing and as a liquid fuel. However global consumption is forecast to remain well over 8 billion metric tons in 2026 .

Talu mai le amataga o le 21st seneturi, ua televave le faʻaaogaina o koale i le lalolagi nai lo se isi lava suauu. O le to'alima o lo'o fa'aogaina le koale - Saina, ISA, Initia, Rusia ma Iapani - e tusa ma le 80% o le aofa'i o le koale fa'avaomalo.

O ituaiga koale eseese e eseese le aoga. Ausa koale – fa'aigoa foi o le koale vevela - e masani ona fa'aogaina i le gaosiga o le eletise. Coking malala - ua lauiloa foi o le koale metallurgical - e masani ona faʻaaogaina i le gaosiga o uʻamea.

O le maketi tele mo le koale o Asia, lea e sili atu i le 70% o le fa'aaogaina o le koale i le lalolagi; e ui lava o Saina e nafa ma se vaega taua o lenei. O le tele o atunuu e le o lava punaoa faanatura e mafai ai ona faʻamalieina o latou manaʻoga malosi, ma o lea e manaʻomia ai le faʻaulufale mai o le malosi e fesoasoani e faʻamalieina o latou manaʻoga. Iapani, Saina Taipei ma Korea, mo se faʻataʻitaʻiga, faʻaulufale mai le tele o koale ausa mo le gaosiga o le eletise ma le koale faʻapipiʻi mo le gaosiga o uʻamea.

O isi fa'aoga taua o le koale e aofia ai fale gaosi alumina, fale gaosi pepa, ma fale gaosimea ma vaila'au. E tele mea tau vaila'au e mafai ona gaosia mai mea fa'alaiti ole koale. O le ta koale fa'amamaina e fa'aaogaina i le gaosiga o vaila'au, e pei o le suauu creosote, naphthalene, phenol, ma le benzene. O le kesi amonia na maua mai i ogaumu koko e fa'aaogaina e gaosia ai masima ammonia, nitric acid ma fa'ato'aga. E afe ma afe o oloa eseese o lo'o iai koale po'o le koale e fai ma vaega: fasimoli, aspirin, solvents, vali, palasitika ma fibre, e pei ole rayon ma le nylon.

GLOBAL COAL CONSUMPTION 2020-2023